Gıdalarda Son Kullanım Tarihi Ve Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi

Tüm dünyada insanlar, gıda alışverişlerini gerçekleştirirken gıda ambalajı üzerinde ilk görmek istedikleri şey ürünün tüketilmesi için verilen sürenin ne zaman son bulduğudur. Mikrobiyolojik açıdan kolay bozulabilen ve bu yüzden kısa bir süre sonra insan sağlığı açısından tehlike teşkil etmesi muhtemel olan gıdalarda ‘son tüketim tarihi’, diğer gıdalarda ‘tavsiye edilen tüketim tarihi’ belirtilir.Raf ömrü, tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi olarak gıda etiketi üzerinde belirtilir. 

• Tavsiye edilen tüketim tarihi, bir gıda maddesinin kalitesini (örneğin lezzeti) en üst düzeyde korumasının makul olarak beklenebileceği sürenin uzunluğudur.  Tavsiye edilen tüketim tarihi bulunan gıdalara örnek olarak, konserve, kurutulmuş ve dondurulmuş gıdalar verilebilir.
• Son tüketim tarihi, belirtilen saklama koşullarında depolanması kaydıyla, bir gıda maddesinin tüketim için güvenli olduğu sürenin uzunluğudur.  Dolayısıyla, bu gıdaların son tüketim tarihinden sonra kullanılması, gıda zehirlenmesi riskine yol açabilir. Son kullanma tarihi bulunan gıdalara örnek olarak soğutulmuş süt ürünleri, pişirilmiş etler ve hazır salatalar verilebilir.

Raf ömrü genellikle gıdanın geliştirilmesi sırasında belirlenir. İmalatçı ilk olarak, gıdanın güvenliği ve/veya kalitesini etkileyen özellikleri (iç ve dış) belirler. Bu özellikler, kullanılan bileşenleri, imalat sürecini, ambalaj tipini (örneğin, vakumlu ambalaj veya bazen ürünün raf ömrünü uzatmak için kullanılan modifiye atmosfer paketleme) ve ürünün satışa sunulacağı depolama koşullarını içerir. Gerekli olduğunda, imalatçı, mikrobiyolojik numune alma ve analiz gibi farklı çalışmalar da yapabilir. 

Meyve ve sebze, üzüm dışındaki meyvelerden elde edilmiş şaraplar ve hacmen %10'un üzerinde alkol içeren içeceklerde son kullanma tarihi belirtilmesi zorunlu değildir. Son kullanma tarihi geçmiş ürünler tüketeceksek dahi şu gıdalara güvenmememiz gerekmektedir; çiğ tavuk, semiz otu-ıspanak gibi toprak kökenli bakteriyel yük içeren sebzeler,peynir (listeria grubu bakterilerin çoğalmasından dolayı), kıyma, şarküteri ürünleridir(salam, sosis, jambon gibi).

Raf ömrünün amacı, tüketicilerin gıdalardan güvenli ve bilinçli olarak yararlanmasına yardımcı olmaktır. Gıdaların raf ömrünün, sadece ürün sağlam ve hasar görmemiş olarak satın alındığında geçerli olduğu kabul edilmelidir. Tüketiciler, üreticinin depolama (özellikle sıcaklık) ve ürünün açıldıktan sonraki kullanımı ile ilgili talimatlarına daima riayet etmelidir. Tüketicilerin, gıda satın alırken, gıda israfını önlemek amacıyla raf ömrü bilgilerini dikkate alması da önerilir. Örneğin, son tüketim tarihi bulunan gıdaların aksine, tavsiye edilen tüketim tarihi bulunan birçok gıda, bu tarihten sonra da güvenli olarak tüketilebilir.